ပှၤတဝၢလၢ ခရံာ်အပူၤ
ကီၢ်ဘဟါမၢး(စ) ကလံၤထံး (southern Bahamas) တကပၤန့ၣ် ကီးဖိတဖျၢၣ်, ပှၤကိးအီၤလၢ ရဲးကဲး ကီး (Ragged Island) န့ၣ်လီၤ. နံၣ်ကယၤတဆံခွံအပူၤ, ပှၤထုးထီၣ် အံသၣ် ဖဲကီးအံၤ ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤဆံးလီၤစှၤလီၤအဃိ, ပှၤအါဂၤ သုးအိၣ်ဆိးက့ၤဆူ ကီးလၢအခိၣ် အဃၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၂၀၁၆ နံၣ်န့ၣ်, ပှၤစှၤန့ၢ်အဂၤ ဃိးဆံ အိၣ်ဆိးဖဲကီးအံၤဒီး, တၢ်ဘူၣ် တၢ်ဘါ ကရူၢ်လီၤဆီ အိၣ်ဝဲသၢဖုဘၣ်ဆၣ် ကိးနွံဒဲးပှၤခဲလၢာ် ပာ်ဖှိၣ်လိာ်သးဖဲ တၢ်လီၢ်တတီၤ လၢတၢ်ဘူၣ်ထူဘါယွၤဒီး တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအိၣ်ဆိးတၢ်ဖိတဖၣ် စှၤဒိၣ်မး အဃိ, တၢ်အိၣ်မူသကိး ဒ်ပှၤတဝၢအသိးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လီၤဆီလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
လၢသီတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး ပှၤတဝၢအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လိၣ်တမံၤ လၢအကါဒိၣ်မး, ဒီးဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်အသူၣ်ပိၢ်သးဝး လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အသီ လၢအထံၣ်န့ၢ်ဝဲ ခီဖျိလၢကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်သံဒီး အတၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ ကစၢ်န့ၣ်တအိၣ်လၢအဝဲသ့ၣ်အသိးအကျါ လၢနီၢ်ခိ နီၢ်ကစၢ်လၢၤဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါလၢ အလိၣ်ဘၣ်လိာ်သးတဂၤဒီးတဂၤန့ၣ်လီၤ.…
ဒ်သိးသိးလၢ ယွၤအမဲာ်ညါ
ဖဲပလဲၤဟးကသုၣ်ကသီတၢ်အဆၢကတီၢ်, ယမါသးဘိဒီးယၤ ပလဲၤဟးဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် လၢဂီၤသီသီအကတီၢ်န့ၣ် မုာ်ဒိၣ်မးလၢပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပလဲၤတၢ်ကျဲတဘိန့ၣ် အိၣ်ဒီးဟံၣ်တဖၣ် အလုၢ်အပှ့ၤအိၣ် လၢဒီလၣ်အကကွဲၢ်တဖၣ်အကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. ပထံၣ်ပှၤအိၣ်အကလုာ်အကလုာ်- ပှၤအိၣ်ဆိးဖဲန့ၣ်တဖၣ် လၢအဟးယူၤအထွံၣ်တဖၣ်, ပှၤဒိးလ့ၣ်ယီၢ်ခီၣ် ဒ်ပဝဲအသိးတဖၣ်, ဒီးတနီၤမ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအါဒံအါဂၤ လၢအသူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် ဟံၣ်အသီတဖၣ် မ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢအအံးထွဲ ကွၢ်ထွဲ ဟီၣ်ခိၣ်လီၢ်ကဝီၤအက့ၢ်အဂီၤလၢ အဘၣ်တၢ်ပၢၤဃာ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢပသိး ပကျါန့ၣ်တၢ်လီၤတိၢ်လီၤဆီလိာ်သးနီၢ်နီၢ် တအိၣ်နီတမံၤဘၣ်. ပှၤကဲဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤဖှီၣ်ဖိယာ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤထူးပှၤတီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤမၤတၢ်ဖိမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤလၢပှၤသ့ၣ်ညါအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ပှၤတသ့ၣ်ညါမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဖဲမုၢ်ဂီၤ အကတီၢ်အံၤန့ၣ် ကယဲၢ်ပှၤအိၣ်လၢကျဲတဘိအံၤအလိၤတဖၣ် မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီန့ၣ်လီၤ. ကတိၤဒိ ၂၂:၂ ခ့ခါ အပူၤပာ်ဖျါဝဲ “ပှၤထူးပှၤတီၤ, ဒီးပှၤဖှီၣ်ပှၤယာ်ဖိ အိၣ်ဒီး တၢ်အံၤတမံၤဃီန့ၣ်လီၤ. ယွၤတ့ လီၤအဝဲသ့ၣ် ခံဖုလိာ်လီၤ” န့ၣ်လီၤ. တၢ်တဒ်သိးလိာ်သးတဖၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ၁မိၤ ၁:၂၇ စံးဘၣ်ပှၤလၢ ပဝဲခဲလၢာ်န့ၣ် ပဘၣ်တၢ်တ့လီၤပှၤလၢကစၢ်ယွၤအက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်ဆၣ်, အမ့ၢ်တၢ်ဒ်သိးသိး လၢယွၤအမဲာ်ညါစံးတၢ်န့ၣ် အခီပညီအိၣ်ဝဲအါမးန့ၣ်လီၤ. ပတၢ်အိၣ်အသးဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်ကျိၤဝဲကွာ်,…
တၢ်ဆၢန့ၢ်ဘၣ် သးလၢအဒံဝ့ၤဒံဝီၤ
ယသးလၢာ်ဘၣ်လၢ တၢ်ဂီၤတဖၣ်, တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်ဒုးသ့ၣ်ညါတၢ်ကစီၣ်တဖၣ် ဟဲနုာ်လီၤတလီၢ်လီၢ်ဆူ ယလီတဲစိ အမဲာ်ဘ့ၣ်ဆံးအပူၤအဃိ, ယပာ်လီၤ ယလီတဲစိန့ၣ်လီၤ. တယံၢ်ဘၣ်, ယထၢထီၣ်ယလီတဲစိ ဒီးအိးထီၣ်ကွၢ်ကဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်အဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
နံးကိလး ကါး (Nicholas Carr) အလံာ်, ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤလၢ ၂၀၂၃ နံၣ်, “တၢ်ဖျါလၢခိတဖၣ်” (The Shallows) အပူၤ, ပာ်ဖျါဝဲ အ့ထၢၣ်နဲး (Internet) တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ပတၢ်ရ့လိာ်ဘၣ်ထွဲလိာ်သး လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်အပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖျါလၢ အ့ထၢၣ်နဲး မၤဟးဂီၤကွံာ် ယတၢ်သးစၢၢ်ဆၢ, ဒီးယသးအတၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်တဖၣ် တဆီဘၣ်တဆီန့ၣ်လီၤ. ယမ့ၢ်ဘျးစဲဃာ်ဒီး အ့ထၢၣ်နဲး မ့ၢ်ဂ့ၤ, တဘျးစဲဃာ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ခဲအံၤယသးဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကတူၢ်လိာ် တၢ်ကစီၣ် လၢအ့ထၢၣ်နဲးရၤလီၤဝဲ ခီဖျိလၢ တၢ်ကမှံဒံဖိ လၢအဟူးဂဲၤသုးအသးချ့သဒံးတဖၣ် န့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ်န့ၣ်, ယမ့ၢ်ပှၤယူၤဆှိခိၣ်လီၤတၢ်လၢ တၢ်ကတိၤပီၣ်လဲၣ်အပူၤတဂၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ခဲအံၤန့ၣ်ဒီး ယသုးယသးချ့သဒံးလၢ တၢ်မဲာ်ဖံးခိၣ် ဒ်ပှၤဒိးစဲးချံချ့ (Jet Ski) တဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.…
တၢ်မၤနၢၤကွံာ် တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်
အဲ(န) (Anne) ဒိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ဖှီၣ်တၢ်ယာ် ဒီးတၢ်သးဘၣ်ဒိအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဒီပုၢ်ဝဲၢ် ခံဂၤသံပူၤကွံာ် ဖဲလၢ ဖိသၣ်အီနုၢ်ထံ အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအသးအိၣ်ယဲၢ်နံၣ်အကတီၢ်, မဲာ်ချံတၢ်ဆါအဃိ, ဒီးမဲာ်ချံ အတၢ်ထံၣ်ယုာ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးဖးလံာ်ကွဲးလံာ်တန့ၢ်လၢၤဘၣ်. ဖဲအသးအိၣ်ဃိးနံၣ်န့ၣ်, ပသိၣ်တၢ်ဆါအဃိ အမိၢ်သံသဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, အပၢ်လၢအအၢအသီတဂၤ ပာ်တ့ၢ်အဖိသၢဂၤလၢ အမူတ့ၢ်ဒံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖိအဆံးကတၢၢ်တဂၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ အဘူးအတံၢ်တဖၣ်အအိၣ် န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် အဲ(န) ဒီးအပုၢ်ဒ့ခွါ ကၠ့မံၣ် (Jimmie) န့ၣ် ပှၤဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ ကၠူးဘဲၣ်ရံၣ် ဟံၣ်လၢ ပှၤဖှီၣ်ပှၤယာ်ဖိတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ကလီအလီၢ် (Tewksbury Almshouse), လၢအလီၢ်လံၤဟးဂီၤ, ဒီးပှၤအိၣ်ပှဲၤကတံာ်အသးတဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. စှၤလါပူၤကွံာ်ဝံၤန့ၣ်, ကၠ့မံၣ် သံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲအသးအိၣ်တဆံလွံၢ်နံၣ်န့ၣ်, အဲ(န) အတၢ်အိၣ်အသး, မၤအသးတဖၣ် ဂ့ၤထီၣ်ဝဲ, ဒီးဘၣ်တၢ်ဆှၢအီၤဆူ ကၠိလၢပှၤမဲာ်တထံၣ်တၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, ဒီးဖဲန့ၣ်ဒိးန့ၢ် တၢ်ကွဲးတၢ်ကါအမဲာ်ချံ, ဒ်သိးကမၤဂ့ၤထီၣ် မဲာ်ချံအတၢ်ထံၣ်, ဒီးမၤလိန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဖးလံာ်, ကွဲးလံာ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဘၣ်ကျဲးစၢး ဂဲၤလိာ်သပှၢ်ပှၢ်…
သန့ၤသးလၢယွၤ
ယၤဒီးယတံၤယသကိးတနီၤ ပလဲၤဟးဆူတၢ်လီၢ်လၢပှၤလိာ်ကွဲထံ (Water park) န့ၣ်ဒီး, ပကျဲးစၢးလဲၤခီဂာ် ကျိၤကျဲကီခဲ လၢအအိၣ်ထီၣ်ဖီအသးလၢထံဖီခိၣ်, ဘၣ်တၢ်မၤဃာ်အီၤဒီး ပိးလီတဖၣ်လၢပှၤဒၢနုာ်ဃာ်ကလံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲတဖၣ်စံၣ်ပီပု, ဒီးဘိၣ်ဘျ့ဝဲအဃိ ပလဲၤတၢ် လိၤလိၤဘျၢဘျၢတန့ၢ်ဘၣ်. ဖဲလၢပလဲၤခီတၢ်လီၤဘံတဖၣ်, တၢ်ထီၣ်ထီတဖၣ်, ဒီးတိၤတဖၣ် လၢတၢ်တကျၢၤတနူၤ, ဒီးဝးယဲၤယီၤအကတီၢ်န့ၣ်, ပလီၤတဲာ်ဆူထံကျါသတူၢ်ကလာ် အဃိဒီး ပကိးပသူတပျုာ်တပျီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပလဲၤတၢ်အကျိၤဝံၤတဝီန့ၣ် ယသကိးမုၣ်တဂၤ လီၤဘှံး လီၤတီၤဝဲဒိၣ်မးအဃိဒီး, သန့ၤလီၤအသး လၢ “တၢးထီတဖၣ်” အကျါတခါအလိၤ, လၢကအိၣ်ဘှံး အိၣ်သါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တကီၢ်ခါန့ၣ်, မ့ၢ်လၢယသကိးမုၣ်အတယၢၢ်အဃိ တၢးထီအံၤလီၤတကူၢ်, ဒီးအဝဲဖျိးလီၤတဲာ်ဆူထံကျါန့ၣ်လီၤ.
မ့မ့ၢ်တၢးထီခၢၣ်သနၢၢ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်တၢ်ထူၣ်တကျၢၤတနူၤတဖၣ် လၢတၢ်လိာ်ကွဲထံအလီၢ်အသိးန့ၣ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်တၢ်လီၢ်ခၢၣ်သနၢၢ်လၢ တၢ်ဒုးဆၢက့ၤတၢ်, တၢ်ဒီတဒၢတၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. စံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် ၅:၅၀-၅၁ ပာ်ဖျါဝဲ ဖဲလၢစီၤအဘံၤမ့လ့းဟဲဒုး အဝဲသ့ၣ် အဝ့ၢ်န့ၣ်ဒီး ပှၤတ့ဘ့းဖိတဖၣ်ဃ့ၢ်ဆူ “တၢးထီခၢၣ်သနၢၢ်တဖျၢၣ်,” ဒ်သိးကအိၣ်ခူသူၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်တၢ်ကတိၤဒိ ၁၈:၁၀ န့ၣ်, ပှၤကွဲးတၢ်စူးကါ တၢးထီခၢၣ်သနၢၢ်အက့ၢ်အဂီၤ ဒ်သိးကပာ်ဖျါ ကစၢ်ယွၤ,…